Opiekunowie zabytków poszukiwani

W Małopolsce ruszyła inicjatywa „Zostań Społecznym Opiekunem Zabytków”, której celem jest aktywizacja mieszkańców wokół troski o lokalne dziedzictwo kulturowe. Organizatorem przedsięwzięcia jest Komitet Ochrony Zabytków i Dóbr Kultury.

Inicjatywa ma na celu zwiększenie zaangażowania obywateli w ochronę historycznych obiektów, co pozwoli na szybsze reagowanie na zagrożenia i skuteczniejsze ich zabezpieczanie.

Według słów wojewody małopolskiego Krzysztofa Jan Klęczara, „społeczny opiekun zabytków to osoba lub organizacja, której zadaniem jest ochrona i promowanie dziedzictwa kulturowego”.

Status ten nadawany jest na podstawie ustawy z 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, a jego ustanowienie oraz cofnięcie regulują odpowiednie władze lokalne na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków. Społeczni opiekunowie mogą wskazywać obiekty wymagające opieki, monitorować ich stan, prowadzić działania edukacyjne oraz wspierać służby konserwatorskie. Co istotne, mają również prawo pouczać osoby łamiące przepisy lub niewłaściwie dbające o zabytki.

Osoby i organizacje zainteresowane zostaniem społecznym opiekunem muszą wykazać się znajomością przepisów ochrony zabytków oraz posiadać odpowiednie kwalifikacje, doświadczenie lub dorobek w tej dziedzinie. Wniosek o nadanie tego statusu należy kierować do odpowiedniego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zawierając dane osobowe, motywację, program działań oraz dokumenty potwierdzające kwalifikacje. Wśród wymagań jest także oświadczenie o niekaralności i pełnej zdolności do czynności prawnych.

Obowiązki społecznego opiekuna są szerokie i kluczowe dla ochrony dziedzictwa. Do jego zadań należy dbanie o stan zachowania zabytków, pouczanie naruszających przepisy, informowanie odpowiednich organów o zagrożeniach, popularyzacja wiedzy o dziedzictwie kulturowym oraz współpraca z instytucjami i organami administracji.

Obecnie w województwie małopolskim funkcję tę pełni 133 osoby, które aktywnie uczestniczą w działaniach na rzecz ochrony i rewaloryzacji zabytków. Inicjatywa ta stanowi ważny krok w kierunku zwiększenia świadomości społecznej i wspólnego dbania o bogate dziedzictwo kulturowe regionu, przypominając, że każdy może przyczynić się do zachowania jego wartości dla przyszłych pokoleń.