Konserwatorzy zabytków „wychodzą” z Krakowa

Pierwszy powiatowy konserwator zabytków w województwie małopolskim rozpocznie swoją działalność w powiecie wielickim. To wydarzenie, które miało miejsce dzięki podpisaniu porozumienia między wojewodą małopolskim a zarządem powiatu wielickiego, stanowi istotny krok w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego regionu.

Na mocy tego porozumienia, wojewoda powierza powiatowi wielickiemu realizację niektórych zadań, które do tej pory wykonywał małopolski wojewódzki konserwator zabytków. Do zadań tych należy ochrona obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków, co ma na celu lepsze zbliżenie urzędów do mieszkańców oraz łatwiejszy dostęp do usług związanych z ochroną zabytków.

Podpisanie porozumienia było możliwe dzięki regulacjom prawnym zawartym w ustawach dotyczących administracji rządowej, ochrony zabytków oraz samorządu powiatowego. Rada Powiatu Wielickiego przyjęła decyzję o przejęciu pewnych kompetencji w związku z ochroną zabytków już we wrześniu 2023 roku. Proces wyłonienia powiatowego konserwatora zabytków odbędzie się w drodze konkursu, a kandydaci będą musieli posiadać kwalifikacje równoważne tym, które wymagane są od wojewódzkiego konserwatora. Wybrany kandydat będzie podlegał staroście wielickiemu, a jego nominacja wymaga akceptacji małopolskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków.

W ramach swoich zadań, powiatowy konserwator zabytków będzie ściśle współpracował z wojewódzkim konserwatorem, co ma zapewnić efektywną ochronę lokalnych obiektów zabytkowych. Uwagę zwraca fakt, że do jego zadań będzie należało m.in. uzgadnianie pozwoleń na budowę czy sporządzanie zaleceń konserwatorskich. W praktyce oznacza to, że konserwator będzie odpowiedzialny nie tylko za monitoring stanu zabytków, ale także za opiniowanie wszelkich prac na obiektach decydujących o wyglądzie i wartości historycznej regionu. Dodatkowo, konserwator będzie mieć obowiązek informowania o wszelkich sytuacjach, które mogą wpłynąć na obiekty i tereny objęte ochroną konserwatorską.

We wszelkich sprawach dotyczących obiektów niewpisanych do rejestru zabytków, ale ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozostanie nadzór małopolskiego konserwatora. Decyzje administracyjne w tej kwestii będą wydawane po infrastrukturalnej opinii konserwatora powiatowego, co podkreśla współzależność tych dwóch instytucji w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego.

Starosta wielicki Roman Ptak komentuje, że powołanie powiatowego konserwatora zabytków pozwoli na lepsze dostosowanie działań do lokalnych potrzeb. W jego opinii, ta inicjatywa pokazuje odpowiedzialność władz lokalnych za zachowanie dziedzictwa kulturowego i tożsamości regionu. Bliskość opieki konserwatorskiej oraz większa dostępność do kompetentnych osób zajmujących się ochroną zabytków powinny przyczynić się do bardziej efektywnego monitorowania i zarządzania stanem zachowania lokalnych skarbów kulturowych.

Warto zauważyć, że powierzenie prowadzonych przez wojewodę spraw konserwatorskich gminom i powiatom nie jest nowym zjawiskiem. Do tej pory w Małopolsce podpisano kilka porozumień dotyczących przekazania części kompetencji, co pozwoliło na utworzenie miejskich konserwatorów w Krakowie, Olkuszu, Zakopanem oraz będącego w Wieliczce konserwatora zabytków Krakowskich Żup Solnych.

Fot. MUW Kraków